🪨 خاک صنعتی بالکلی چیست؟
بالکلی نوعی خاک صنعتی بسیار پلاستیک و ریزدانه است که عمدتاً از کائولینیت (Kaolinite) همراه با مقداری کوارتز، میکا، مواد آلی و گاهی مونت‌موریلونیت تشکیل شده است. این خاک در حالت خیس حالت خمیری قوی دارد و پس از پخت معمولاً سفید، خاکستری یا کرم‌رنگ می‌شود.
🧪 ترکیب شیمیایی متوسط
| ترکیب | درصد تقریبی |
|---|---|
| SiO₂ (سیلیس) | 45–55% |
| Al₂O₃ (آلومینا) | 20–28% |
| Fe₂O₃ (اکسید آهن) | 0.5–2% |
| TiO₂ | 0.5–2% |
| CaO + MgO | کمتر از 1% |
| مواد آلی (کربن) | 0.5–3% |
| LOI (افت حرارتی) | 10–15% |
درصد مواد آلی یکی از مشخصه‌های مهم بالکلی است، چون روی رنگ و رفتار پخت تأثیر دارد.
⚙️ خواص تکنولوژیک بالکلی
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| 💧 پلاستیسیته بالا | حالت خمیری قوی در هنگام ترکیب با آب |
| 🔥 انقباض در پخت | بالا (نیاز به کنترل در خشک‌سازی) |
| ⚪ رنگ پس از پخت | روشن (سفید یا کرم، بسته به ناخالصی‌ها) |
| 🧱 قدرت اتصال | عالی برای استفاده در ترکیب با سایر مواد |
| ⛏ دمای پخت | 1100 تا 1250 درجه سانتی‌گراد |
🏭 کاربردهای صنعتی بالکلی
🧱 1. صنایع کاشی و سرامیک
مهم‌ترین مصرف‌کننده خاک بالکلی
در بدنه کاشی، سرامیک، چینی و پرسلان برای افزایش پلاستیسیته و فرم‌پذیری
🚽 2. چینی بهداشتی و ظروف چینی
شکل‌دهی بهتر بدنه خام
سطح صاف و بدون ترک
🔥 3. صنایع نسوز
در ترکیب آجرهای نسوز کم‌آلومینا
به‌عنوان چسباننده در ترکیب شاموت‌ها
⚙️ 4. قالب‌سازی ریخته‌گری
ساخت قالب‌های دقیق (به‌ویژه در فلزات سبک)
قابلیت بازتولید و شکل‌گیری عالی
🏗 5. تولید آجرهای ساختمانی مرغوب
افزایش استحکام خام و زیبایی سطح
📦 گریدهای صنعتی بالکلی
| گرید | کاربرد |
|---|---|
| پخت سفید | ظروف چینی، چینی بهداشتی |
| پخت کرم / خاکستری | سرامیک و کاشی کف و دیوار |
| حاوی مواد آلی زیاد | ارزان‌تر، مناسب آجر یا قالب ریخته‌گری |
| میکرونیزه | آماده استفاده در خط تولید بدون نیاز به آسیاب |
📌 ویژگی‌های متمایز بالکلی نسبت به کائولن
| ویژگی | بالکلی | کائولن |
|---|---|---|
| پلاستیسیته | خیلی بالا | متوسط |
| مواد آلی | دارد | بسیار کم |
| رنگ پخت | معمولاً کرم / سفید | سفید |
| دمای پخت | پایین‌تر | بالاتر |
| کاربرد | اتصال‌دهنده در بدنه‌ها | پرکننده و تنظیم‌کننده بدنه |
🗺 منابع مهم بالکلی در ایران
یزد (میبد، اردکان)
سمنان
فارس
خراسان جنوبی
زنجان
⚠️ نکات مصرف در صنعت
به دلیل انقباض بالا در پخت باید با مواد غیرپلاستیک مانند سیلیس یا کائولن ترکیب شود
میزان زیاد مواد آلی باعث دود کردن در پخت و تأثیر بر رنگ نهایی می‌شود
باید خشک‌سازی دقیق در خطوط تولید رعایت شود
✅ مزایا برای صنعت
کاهش ترک‌خوردگی بدنه خام
افزایش استحکام قطعه قبل از پخت
بهبود قابلیت شکل‌دهی قالب‌گیری
کمک به سطح صاف و شفاف در قطعه نهایی